Περί Τυφλότητος

Ζοζέ Σαραμάγκου, 1995

Το Περί Τυφλότητος είναι ένα μυθιστόρημα του Ζοζέ Σαραμάγκου που εκδόθηκε το 1995, το οποίο διερευνά τις συνέπειες μιας επιδημίας "λευκής" τυφλότητας στον πληθυσμό μιας ολόκληρης χώρας. 

Όπως συμβαίνει σε πολλά άλλα μυθιστορήματα του ταλαντούχου συγγραφέα, που βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1998, η πλοκή στηρίζεται σε μια υπόθεση μη ρεαλιστική και υπερβολική, σύμφωνα με την οποία ένα ολόκληρο έθνος θα μπορούσε να τυφλωθεί από τη μία στιγμή στην άλλη εξαιτίας μιας μεταδοτικής ασθένειας. Ωστόσο, με εξαίρεση αυτήν την απίθανη αφετηρία, ο συλλογισμός του συγγραφέα επιχειρεί να αναλύσει εκ νέου το πλέγμα της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε έναν κόσμο όπου κανείς δεν μπορεί να δει ούτε να εμπιστευτεί τις υπόλοιπες αισθήσεις του.

Κανείς από τους χαρακτήρες του έργου δεν χρησιμοποιεί το όνομά του και όλοι προσδιορίζονται από κάποια χαρακτηριστική τους ιδιότητα όπως η ηλικία ή το επάγγελμά τους. Οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος, που είναι ένας οφθαλμίατρος και η γυναίκα του, γίνονται οι πρώτοι που εισάγονται στην καραντίνα που εγκατέστησε το κράτος σε ένα παλιό ψυχιατρείο, το οποίο κατέληξε να στεγάζει πάνω από διακόσια άτομα. Σε αυτό το ψυχιατρείο, όπου εκδηλώθηκαν οι πιο σοκαριστικές και χυδαίες εκφάνσεις της ανθρώπινης φύσης, μοναδική μάρτυρας υπήρξε η γυναίκα του γιατρού που ποτέ δεν έχασε την όρασή της.

Θεωρώντας το σύνολο αυτού του έργου μια μεταφορική απεικόνιση του κόσμου που έχασε τις αισθήσεις του και παραμένει ανήθικος και διεφθαρμένος, η παρουσία αυτής της γυναίκας συνιστά τη μεταφορική έκφραση της ελπίδας ακόμη και όταν κάθε κοινωνική δομή έχει καταρρεύσει σε μια χώρα που έμεινε χωρίς τροφή, χωρίς βοήθεια και χωρίς κανένα κίνητρο επιβίωσης.

Το μυθιστόρημα Περί Τυφλότητος του Ζοζέ Σαραμάγκου κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις εκδόσεις Καστανιώτη.


........................................................................................................................


Ensaio sobre a Cegueira
José Saramago, 1995

O Ensaio sobre a Cegueira é um romance de José Saramago publicado em 1995 onde se indagam as consequências de uma epidemia de cegueira "branca" sobre a povoação de um país inteiro.

Como sucede em muitos outros romances do dotado escitor,  galardoado com o Nobel de Literatura de 1998, a trama da história baseia-se numa hipótese irreal e extravagante, a de que toda uma nação pudesse tornar-se cega dum momento para o outro por causa dum contágio. Não obstante, salvo esse ponto de partida inopinado, o raciocínio do escritor trata de analisar de novo a rede do comportamento humano num mundo onde ninguém pode ver nem se fiar nos seus restantes sentidos.

Nenhuma das pesonagens da obra utiliza o seu nome, de modo que todos são definidos por uma sua propriedade característica tal como a sua idade ou profissão. Os protagonistas do romance, que são um médico optalmologista e a sua mulher, são os primeiros a entrar na quarantena organizada pelo estado num antigo manicómio que acabou por hospedar mais de duzentas pessoas. Nesse manicómio onde se manifestaram as vulgaridades mais chocantes da natureza humana, a única testemunha foi a mulher do médico que nunca perdeu a visão.

Considerando toda esta obra como uma metáfora do mundo que perdeu os seus sentidos e fica desmoralizado e corrupto, a presença dessa mulher constitui a metáfora da esperança ainda quando cada estrutura social está derrubada num país que fica sem comida, sem ajuda e sem motivo algum de sobrevivência.